Historia i Patron

„Niema na całem wybrzeżu drugiej takiej miejscowości. Wejście do Pucka strzeże w dostojnem odosobnieniu, na umiejętnie wybranem miejscu, przystań rybacka, rzucona na tło monumentalnego gmachu kościoła i kilku drzew, zmusza przechodnia do niemego podziwu. Naturalny wdzięk otoczenia owiany niewymownym urokiem serdecznej prostoty – wywołuje cichy zachwyt, ukojenie i upojenie pięknością”  A. Świerkosz, Puck. Najstarszy gród nad Zatoką Pucką, Puck 1934.

Puck z charakterystyczną sylwetką, piętrzącego się ponad dachami domów, gotyckiego kościoła oraz dobrze zachowanym do dziś średniowiecznym układem urbanistycznym, było miejscem, które po wielokroć w swej przeszłości odgrywało znaczącą rolę w historii Polski. Burzliwe dzieje miasta i kulturę kaszubskiego ludu można poznać odwiedzając Muzeum Ziemi Puckiej, którego historia zaczyna się w 1970 r., gdy w Pucku powołano placówkę pod nazwą Stacja Gromadzenia Dóbr Kultury i Upowszechniania Wiedzy o Regionie. Jej celem było prowadzenie badań naukowych oraz gromadzenie obiektów zabytkowych związanych z regionem. W 1975 r. otwarto Dział Etnograficzny, rok później Historyczny, a w końcu lat 70-tych Archeologiczny w związku z badaniami podwodnymi w Zatoce Puckiej. W 1973r. w budynku dawnego „Szpitalika” otwarto pierwszą ekspozycję poświęconą kaszubskiej kulturze ludowej. Miasto na potrzeby rozwijającej się placówki przekazało budynek kuźni przy ul. Bogusława oraz kamienicę w rynku.

Dorobek naukowy Stacji oraz jej działalność oświatowa były powodem nadania w 1980r. statusu MUZEUM ZIEMI PUCKIEJ. W 1982 r. w związku z budową elektrowni nad J. Żarnowieckim powierzono MZP tworzenie skansenu w Nadolu. „Zagroda Gburska” w Nadolu i „Kamienica Mieszczańska” w Pucku zostały udostępnione do zwiedzania 23.06.1987 r. W ten sposób powiększyły się możliwości wystawiennicze. I tak w Kamienicy prezentowane są wystawy dotyczące przeszłości Ziemi Puckiej i Pucka, w Szpitaliku ekspozycje etnograficzne związane z małomiasteczkową warstwą rzemieślników, a w Nadolu odtworzono obraz życia zamożnej rodziny wiejskiej.

W trakcie uroczystości 30-lecia Muzeum obchodzonych 06.11.2000 r. nadano placówce imię zasłużonego dla Kaszubów mieszkańca tej ziemi Floriana Ceynowy.

W 2013 roku Muzeum przejęło pieczę nad zabytkową willą gen. Józefa Hallera we Władysławowie. Obecnie obiekt stał się oddziałem muzeum – „Hallerówka”.

Przeprowadzone w latach 2010 – 2013 prace modernizacyjne w kompleksie „Szpitalika„ zaowocowały otwarciem 18 maja 2014 roku nowej ekspozycji stałej, której trzon stanowi prezentacja zbiorów etnograficznych.

Aktualnie muzeum realizuje budowę Muzeum gen. Józefa Hallera we Władysławowie-Hallerowie oraz budowę „Zagrody kaszubskiej” w Ostrowie przy ulicy Zabytkowej. Nowy oddział  budowany jest w oparciu o rekonstruowany XIX-wieczny czynszowy budynek mieszkalny wraz z całą zagrodą. W obrębie założenia powstanie sala edukacyjna oraz sala wystawiennicza.

Florian Stanisław Wenancjusz Ceynowa (kasz. Florión Stanisłôw Wenancjusz Cenôwa)

Lekarz, powstaniec, pisarz, etnograf. Urodził się 4 maja 1817 r. w Sławoszynie koło Krokowy (powiat pucki). Syn Wojciecha – kowala i Magdaleny z domu Pienczeń. Pruską szkołę elementarną ukończył w rodzinnej miejscowości, a następnie w latach 1831-1841 był uczniem gimnazjum w Chojnicach, gdzie należał do tajnego kółka filomackiego „Polonia”. W 1841 r. rozpoczął studia na uniwersytecie we Wrocławiu, najpierw na wydziale filizoficznym a od 1842 r. medycznym. We Wrocławiu był członkiem Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego. Zapoznał się z ideami słowianofilstwa i panslawizmu. Poznał wielu działczy słowiańskich m.in. J.A. Smolera, F. Celakowskiego.  W latach 1843-46 kontynuował studia w Królewcu, gdzie odbywał obowiązkową służbę wojskową. Aktywnie też działał w Towarzystwie Demokratycznym Polskim. W lutym 1846 r. objął dowództwo nad powstańcami kociewskimi i kaszubskimi, których zadaniem był atak na garnizon pruski w Starogardzie Gdańskim. Po nieudanej akcji został osadzony w więzieniu w Starogardzie a potem w berlińskim Moabicie. 2 grudnia 1847 r. został skazany na karę śmierci za zdradę stanu, zamienioną przez króla na dożywotnie więzienie. W 1848 r. w wyniku Wiosny Ludów został uwolniony. Nie mogąc kontynuować studiów w Królewcu przeniósł się na uniwersytet do Berlina, gdzie 11 grudnia 1851 r. uzyskał tytuł doktora medycyny na podstawie pracy pt. O przesądach mieszkańców ziemi puckiej w dziedzinie medycyny (De terrae Pucensis incolarum superstitione in re medica). Po studiach zamieszkał w Bukowcu koło Świecia na Kociewiu, gdzie początkowo był lekarzem rodziny Czapskich, a potem otworzył prywatną praktykę oraz założył aptekę. W 1867 r. wziął udział w zjeździe ogólnosłowiańskim w Moskwie. Zmarł na zawał serca 26 marca 1881 r. Pochowany został w Przysiersku.

Nazywany jest „ojcem regionalizmu kaszubskiego” oraz „ojcem literatury kaszubskiej”. W 1843 r. opublikował w „Jutrzence” dwa krótkie artykuły po kaszubsku pt. Wilëjô Nowégò Rokù oraz Szczodraczi (tu tytuły zapisane są we współczesnej pisowni). W 1850 r. „Szkoła Narodowa” wydrukowała artykuł pt. Kaszëbi do Pòlôchów oraz wyszły drukiem książeczki pt. Czile słów ò Kaszëbach i jich zemi i Ksążeczka dlô Kaszëbów. Ceynowa wydawał też pierwszy periodyk kaszubski pt. Skôrb kaszëbskò-słowińsczi mòwë. Opracował pisownię kaszubską, którą wiele razy modyfikował.

Jego imieniem nazwanych jest wiele ulic na Pomorzu np. w Pucku, Świeciu. Jest patronem szpitala w Wejherowie.

W 2000 r. uchwałą Rady Powiatu Puckiego Muzeum Ziemi Puckiej otrzymało imię tej zasłużonej dla Kaszub postaci.