header

Patron

Florian Stanisław Wenancjusz Ceynowa (kasz. Florión Stanisłôw Wenancjusz Cenôwa)

 

 

Lekarz, powstaniec, pisarz, etnograf. Urodził się 4 maja 1817 r. w Sławoszynie koło Krokowy (powiat pucki). Syn Wojciecha – kowala i Magdaleny z domu Pienczeń. Pruską szkołę elementarną ukończył w rodzinnej miejscowości, a następnie w latach 1831-1841 był uczniem gimnazjum w Chojnicach, gdzie należał do tajnego kółka filomackiego „Polonia”. W 1841 r. rozpoczął studia na uniwersytecie we Wrocławiu, najpierw na wydziale filizoficznym a od 1842 r. medycznym. We Wrocławiu był członkiem Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego. Zapoznał się z ideami słowianofilstwa i panslawizmu. Poznał wielu działczy słowiańskich m.in. J.A. Smolera, F. Celakowskiego.  W latach 1843-46 kontynuował studia w Królewcu, gdzie odbywał obowiązkową służbę wojskową. Aktywnie też działał w Towarzystwie Demokratycznym Polskim. W lutym 1846 r. objął dowództwo nad powstańcami kociewskimi i kaszubskimi, których zadaniem był atak na garnizon pruski w Starogardzie Gdańskim. Po nieudanej akcji został osadzony w więzieniu w Starogardzie a potem w berlińskim Moabicie. 2 grudnia 1847 r. został skazany na karę śmierci za zdradę stanu, zamienioną przez króla na dożywotnie więzienie. W 1848 r. w wyniku Wiosny Ludów został uwolniony. Nie mogąc kontynuować studiów w Królewcu przeniósł się na uniwersytet do Berlina, gdzie 11 grudnia 1851 r. uzyskał tytuł doktora medycyny na podstawie pracy pt. O przesądach mieszkańców ziemi puckiej w dziedzinie medycyny (De terrae Pucensis incolarum superstitione in re medica). Po studiach zamieszkał w Bukowcu koło Świecia na Kociewiu, gdzie początkowo był lekarzem rodziny Czapskich, a potem otworzył prywatną praktykę oraz założył aptekę. W 1867 r. wziął udział w zjeździe ogólnosłowiańskim w Moskwie. Zmarł na zawał serca 26 marca 1881 r. Pochowany został w Przysiersku.

 

Nazywany jest „ojcem regionalizmu kaszubskiego” oraz „ojcem literatury kaszubskiej”. W 1843 r. opublikował w „Jutrzence” dwa krótkie artykuły po kaszubsku pt. Wilëjô Nowégò Rokù oraz Szczodraczi (tu tytuły zapisane są we współczesnej pisowni). W 1850 r. „Szkoła Narodowa” wydrukowała artykuł pt. Kaszëbi do Pòlôchów oraz wyszły drukiem książeczki pt. Czile słów ò Kaszëbach i jich zemi Ksążeczka dlô Kaszëbów. Ceynowa wydawał też pierwszy periodyk kaszubski pt. Skôrb kaszëbskò-słowińsczi mòwë. Opracował pisownię kaszubską, którą wiele razy modyfikował.

 

Jego imieniem nazwanych jest wiele ulic na Pomorzu np. w Pucku, Świeciu. Jest patronem szpitala w Wejherowie.

W 2000 r. uchwałą Rady Powiatu Puckiego Muzeum Ziemi Puckiej otrzymało imię tej zasłużonej dla Kaszub postaci.